هدف این مقاله بررسی تاثیر رشد اقتصادی شرکای تجاری بر رشد اقتصادی ایران طی دوره زمانی 1384-1338 است. برای این منظور از روش خود رگرسیون با وقفه های توزیع شونده (ARDL) استفاده شده است. نتایج نشان می دهد که در بلند مدت رشد اقتصادی شرکای تجاری اثر مثبت و معنی داری بر رشد اقتصادی ایران دارد. همچنین وجود رابطه همگرایی بین رشد اقتصادی شرکای تجاری، رشد اقتصادی ایران و سایر متغیر های مدل مورد تایید قرار گرفته است. بررسی استحکام نتایج، تاثیر مثبت رشد اقتصادی شرکای تجاری بر رشد اقتصادی ایران را تایید می کند. همچنین بررسی آزمون پایداری مدل های برآورد شده نشان دهنده وجود پایداری ضرایب برآورد شده در بلندمدت است.

1چکیده اندیشمندان مطالعات شهری مشارکت شهروندان را از زیر ساخت­های افزایش توانمندی­های مدیریت شهری می­دانند. مشارکت شهروندان برای این­که معنی­دار باشد و مفهوم اصلی مشارکت را بیان­کند باید در مقیاس محلی باشد و سپس به عرصه فراملی برسد. محله ها به عنوان بنیادی ترین عناصر شهر ها، در شکل دهی و سازماندهی امور شهر تهران جایگاه وی‍‍‍ژه ای دارند. با روی کار آمدن حکومت پهلوی و تلاش برای مدرنیزه نمودن ایران و رشد و افزایش جمعیت شهرها، ساختارهای سنتی زندگی شهری از جمله محله ها دچار دگرگونی شد. قانون انجمن­های شهر قبل از انقلاب تصویب شد اما سال ها طول کشید تا با تشکیل و اجرایی شدن شوراهای اسلامی شهر در سال 1377 به زندگی محله­ای توجهی دوباره شود. در سال­های اخیر محله به عنوان کانون تمرکز و پیوند خدمات شهری -مردم و شهرداری- در کوچکترین حوزه ساختاری شهرداری تهران تعریف شده است. این کانون به گونه­ای انتخاب شد که تمام ظرفیت­های ممکن شهرداری را بتوان به آن تفویض کرد و در عین حال مشارکت ملموس و عینی شهروندان را در تمام زمینه­های قابل مشارکت به آن معطوف نمود و کارکردهایی جدید و به روز را برای آن تعریف کرد، یکی از کارکردهایی که به سرای محله واگذار شده است بهبود کیفیت زندگی ساکنان محله از جمله زنان است. نظریه های جدید اجتماعی مشارکت زنان را در فرایندهای توسعه پایدار امری ضروری می دانند و از آنجا که عرصه فعالیت زنان به صورت سنتی در حوزه های خانواده و محله گسترده تر است؛ مدیریت محلی نقش خاصی را برای زنان در امور شهر متصور شده و برنامه های ویژه­ای را برای بهبود کیفیت زندگی آنها اجرا کرده است. در یک رویکرد محیطی زنان توانایی ایفای نقش بیشتری به عنوان رهبران یا مشارکت کنندگان فعال در جوامع کوچک­تر مانند محلات شهری را دارند. می­توان گفت زنان نقش اساسی در پیوستگی اجتماعی محلی دارند. این نوع پیوستگی به ویژه برای دستیابی به طرح اجتماعی و مدیریت موفق در جوامع چند فرهنگی ضروری است. زیرا تجربه نشان داده است که زنان به ابعاد نیازهای همه گروه­ها در اجتماع توجه می­کنند و صرفا به دیدگاه و تمایلات اعضای قدرتمند و موثر جامعه محدود نمی شوند و اغلب در پی ایجاد پل­هایی روی تقسیم­بندی های اجتماعی، فرهنگ و نژادی و نیز ناسازگاری­ها در اجتماع هستند، از طرفی مشارکت زنان در امور محلی و استفاده از خدمات ارائه شده در واحدهای محلی برای بهبود کیفیت زندگی زنان موثر خواهد بود و به تبع آن با بهبود کیفیت زندگی زنان، با توجه به نقشی که زن در خانواده دارد، خانواده و به تبع آن جامعه به سوی زندگی بهتری سوق پیدا خواهد کرد. بر این اساس پژوهش حاضر تلاش دارد به بررسی اثر مشارکت محلی زنان در برنامه­های سازمان­های فعال (سرای محله) بر بهبود کیفیت زندگی آنها بپردازد. محله­های آهنگ، همایون شهر و اقدسیه به دلیل فعال بودن در این امر به عنوان نمونه توسط ستاد راهبردی مدیریت محله معرفی و انتخاب شدند. در پژوهش حاضر از روش پیمایشی با دو هدف توصیف و تبیین استفاده شده است. در سطح توصیف هدف ارائه اطلاعاتی در زمینه میزان مشارکت زنان در اداره امور محله است و در سطح تبیین و تحلیل هدف، یافتن وجود یا عدم وجود رابطه بین متغیرهای مستقل و وابسته است. در ضمن برای تدوین مبانی نظری و مرور بر پژوهش­های پیشین به شیوه اسنادی (کتابخانه­ای) بهره گرفته شده است. جامعه آماری تحقیق را زنان محلات فعال تهران در زمینه مشارکت در اداره امور شهر تشکیل می­دهند که بر همین اساس از بین زنان این محلات دو گروه زنان فعال و غیر فعال انتخاب شده و مورد بررسی قرار گرفته­اند. در این تحقیق حجم نمونه 240 تن هستند که بر اساس فرمول کوکران تعیین شد که به دو قسمت (124 تن فعال و  116تن غیر فعال) تقسیم می­شوند. در روش نمونه گیری دو دلیل مهم انتخاب سرای محلات یکی زن بودن مدیر محله و دیگری معرفی توسط ستاد راهبردی مدیریت محله به عنوان فعال­ترین سراها در سطح محلات تهران است که محله های آهنگ، همایون شهر و اقدسیه می باشند. برای انتخاب فعالین محلی از روش نمونه گیری در دسترس استفاده شده است و در مورد افراد غیر فعال روش نمونه گیری تصادفی را برگزیده­ایم. برای گردآوری اطلاعات، از ابزار پرسش­نامه استفاده شده است. پرسش­نامه پس از احراز اعتبار و پایایی آن در مراحل مقدماتی پژوهش، برای جمع آوری داده­های مورد نیاز در مرحله­ی نهایی مورد استفاده قرار گرفت. نتایج به دست آمده از این تحقیق نشان می دهد که وجود نهاد مدیریت محله نشان می­دهد که مشارکت شهروندان به عنوان ضرورت و نیاز زندگی جمعی به رسمیت شناخته شده است و زنان نیز به عنوان شهروندان جامعه از این امر مستثنی نیستند. سرای محلات به عنوان یکی از زیر نهادهای مدیریت محله فعال است که استفاده از خدمات ارائه شده در آن می­تواند تاثیر به سزایی در بهبود کیفیت زندگی زنان در ابعاد مختلف داشته باشد و مسئولین ملزم به فراهم آوردن شرایط لازم برای ایجاد زیر ساخت­ها و امکانات لازم در این امر هستند. از طرفی باید انگیزه لازم را از راه­های مختلف در زنان ایجاد کنند تا آن­ها نیز مشتاق به مشارکت در امور محلی (جنبه­های مختلف) شوند، زیرا زنان به نسبت مردان زمان بیشتری به کار در داخل و اطراف منزل (محدوده محلی) اختصاص می­دهند، پس تجارب و دانش و بینش عمیق­تری برای ساخت محیط اطراف خود دارند. اگر زنان بتوانند مشارکتی فعال در اداره امور محل داشته باشند نه فقط مشارکتی نمایشی، طبق گفته­های ارنشتاین و هانا آرنت، می توانند استعدادهای بالقوه خود را در زمینه های مختلف به فعلیت درآورده و تحقق بخشند. به نظر می­رسد اگر مشارکت زنان در سطح محلی نتایج مثبتی داشته باشد (همان طور که نتایج این پژوهش تایید کننده این امر است) منجر به این خواهد شد که زنان تشویق به مشارکت در سطوح بالاتر جامعه شده که این امر (استفاده از کل نیروی انسانی یک کشور) رسیدن به توسعه را هموارتر خواهد کرد. در پژوهش حاضر تاثیرگذاری استفاده از خدمات ارائه شده در سرای محلات بر کیفیت زندگی استفاده کنندگان از خدمات در ابعاد مختلف مورد بررسی قرار گرفت. در ابتدا با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون وجود یا عدم وجود رابطه سنجیده شد که با توجه به آمار بدست آمده وجود رابطه بین مشارکت محلی زنان و بهبود کیفیت زندگی آنان در ابعاد مختلف تایید شد. در ادامه با استفاده از آزمون T تفاوت میانگین نمرات گروه استفاده کننده از خدمات و گروهی که از خدمات استفاده نکرده اند مورد بررسی قرارگرفت و با توجه به نمرات به دست آمده فرضیه های پژوهش تایید شد. پس از آن از جداول دو بعدی برای مشخص­تر شدن ارتباط میان متغیرهای وابسته و مستقل استفاده شد. نتایج این جداول نشان می دهد شدت رابطه میان مشارکت محلی با کیقیت زندگی و سلامت جسمی بیشتر از شدت رابطه آن با توانمندی اقتصادی است.

در این مقاله به جای تحلیل آماری درباره اثر نهادها و رشد اقتصادی، به بررسی آرای چندین تن از نظریه پردازان نهادگرا پرداخته شد تا از خلال بررسی آرای آنها دلالت هایی برای رشد اقتصادی استخراج گردد. بررسی ها نشان داد جهت ارایه سیاست های مناسب در جهت تسریع رشد اقتصادی باید از بررسی های کمی صرف که نشان دهنده اثر عناصر مختلف نهادی بر رشد اقتصادی است، فراتر رفت و به مواردی مانند عناصر نهادی تشکیل دهنده بازار، نحوه تغییر نهادی، اثرات نهادهای سیاسی و اجتماعی بر عملکرد اقتصادی توجه نمود. از سوی دیگر به نظر می رسد از میان راهکارهای گوناگون دستیابی به رشد اقتصاد که تا کنون ارایه شده اند، راهکار ارایه شده از سوی نورث و همکارانش مبنی بر لزوم حرکت به سوی نظم دموکراتیک در جهت دستیابی به رشد اقتصادی پایدار بهترین رویکرد باشد.

اهداف جمعیت و تحولات ساختار سنی در طول زمان، به عنوان یکی از مسائل مهم و اثرگذار بر رشد و توسعه اقتصادی جوامع مطرح است. ساختار جمعیتی یک کشور می تواند بر سرمایه گذاری، پس انداز، مصرف، ترکیب و اندازه نیروی کار و درنهایت، بر رشد اقتصادی آن مؤثر باشد. هدف از انجام این پژوهش بررسی اثر ساختار سنی جمعیت بر رشد اقتصادی ایران با تأکید بر سالمندی بود. مواد و روش ها این پژوهش در سال 1397 به روش کتابخانه ای و تحلیل ثانویه با استفاده از داده های اقتصاد ایران که بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران و مرکز آمار و داده های سازمان ملل متحد (مربوط به ایران) منتشر کرده اند، برای بازه زمانی 1365 تا 1395، با استفاده از نرم افزار ایویوز و به روش خودرگرسیون با وقفه های توزیع شونده انجام شد. یافته ها یافته های پژوهش حاکی از آن بود که اثر رشد جمعیت کمتر از 14 سال از کل جمعیت، در کوتاه مدت بر رشد اقتصادی از لحاظ آماری معنی دار نیست. همچنین، نتایج نشان داد رشد جمعیت 15 تا 64 سال (جمعیت در سن کار) از کل جمعیت بر رشد اقتصادی کوتاه مدت و بلندمدت اثر مثبت و معناداری داشت. اثر رشد جمعیت سالمند یا بیش از 64 سال از کل جمعیت که در این مقاله نیز به آن تأکید شد، بر رشد اقتصادی در بلندمدت منفی و معنی دار بود (ضریب مذکور 37/1-بود و آماره t برابر با 65/5-تعیین شد). مانایی تمامی متغیرهای به کاررفته در مدل با استفاده از آزمون ریشه واحد دیکی فولر بررسی شد که بر این اساس، تمامی متغیرها در سطح مانا بودند و فقط دو متغیر میزان رشد افراد بیش از 64 سال به کل جمعیت و متغیر میزان رشد افراد کمتر از 14 سال در سطح مانا نبود و تفاضل های مرتبه اول آن ها مانا بود. نتیجه گیری نتایج این پژوهش نشان داد سالمندی جمعیت (رشد جمعیت بیش از 64 سال) در بلند مدت بر رشد اقتصادی کشور اثر منفی خواهد داشت. بنابراین، برای جبران اثرات سوء سالمندی پیشنهاد می شود تمهیدات لازم برای افزایش مشارکت نیروی کار، افزایش مشارکت زنان، بهره وری عوامل تولید و توسعه سرمایه انسانی اندیشیده شود.